Erzurum °C
Çaşır
Halkımızın vaz geçilmez ağız tatlarından birisidir. Mayıs ve Haziran aynının yağışlı geçmesinden sonra; arazinin bir çok yerinde çıkmaya başlıyor. Yabani bir bitki olan çaşır kahvaltılarda vazgeçilmezlerimiz arasındadır.
İlçe halkının ise mevsimlik geçim kaynakları arasıdna gösterilebilir. Toplanmış çaşır kilosu 3 YTL den salamurası yapılmış çaşırın kilosunu ise 5 YTL den temin edebilirsiniz.
Çaşır bitkisi meyveleri uyarıcı ve gaz söktürücü etkilerinden dolayı anason meyvesi yerine kullanılmaktadır. Kökün kimyasal yapısında bulunan gummi-resina ‘nın bağırsaklardan kurt düşürücü etkisi tespit edilmiştir. Hayvan yaralarında oluşan kurtları öldürmek için de toz halinde yaraların üzerine konulduğu (Öztürk, ve Özçelik, 1991), bu bitkilerden izole edilen kumarinlerin birçoğunun kalp adalelerini kuvvetlendirdiği ve kalp çevresindeki damarlarda daralma yada tıkanmayı önlediği saptanmıştır. Ayrıca antitümör, antibakteriyel ve antifungal etkisinin varlığı da tespit edilmiştir. (Ulubelen ve ark.,1995).Yine bu bitki afrodisiak (cinsel gücü artırıcı) olarakta kullanılmaktadır (Baytop,1984; Tuzlacı, 1985b).
Bölgede ilkbaharda bitkinin 10-20 cm ‘lik taze sürgünleri tüketilmektedir. Genellikle suda haşlanıp tuzlanarak yenilmekte ya da salamurası yapılıp kış mevsiminde peynir yerine katık olarak kullanılmaktadır. Ayrıca haşlandıktan sonra yumurtaya bulanıp kızartması yapılmakta ya da yumurta ile kavrularak tüketilmektedir. Van ve Bayburt yöresinde otlu peynir yapımında da kullanılmaktadır (Alan,1989, Baytop,1984, Öztürk ve Özçelik, 1991).
Siirt, Hatay ve Van yöresinde bitkinin tümü ya da kurutulmuş yaprakları hayvan yemi olarak kullanıldığında et ve süt verimini artırdığı bildirilmektedir (Tuzlacı,1985b; Öztürk ve Özçelik, 1991).
Çaşır bitkisi tedavi amacıyla çok eskiden beri kullanılmaktadır. Bazı bölgelerde kurutulmuş kökü toz haline getirilip bal ile karıştırıldıktan sonra dahilen afrodisiak (cinsel gücü artırıcı) olarak tüketildiği kaydedilmiştir (Baytop,1984; Tuzlacı 1985; Öztürk 1991).
Meyveleri uyarıcı ve gaz söktürücü etkilerinden dolayı anason meyvesi yerine kullanılmaktadır. Kökün kimyasal yapısında bulunan gummi-resina ‘nın bağırsaklardan kurt düşürücü etkisi tespit edilmiştir. Ayrıca Sivas-İmranlı bölgesinde hayvan yaralarında oluşan kurtları öldürmek için de toz halinde yaraların üzerine konulduğu bildirilmiştir (Öztürk,1991).
Prangos’ların kimyasal olarak araştırıldığı bir araştırmada ,bu bitkilerden kumarin ve furanukumarinler izole edilmiştir. Bu kumarinlerin birçoğunun kalp adalelerini kuvvetlendirdiği ve kalp çevresindeki damarlarda daralma yada tıkanmayı önlediği saptanmıştır. Ayrıca anti-tümör etkisinin varlığı da tespit edilmiştir. Araştırma sonunda antibakteriyel, antifungal ve antiviral etkilerinin olduğu da belirlenmiştir (Ulubelen ve ark.,1995).Yine bu bitkinin Doğu Anadolu’da sığırların kuyruk altı yaralarını iyileştirmek için de kullanıldığı belirtmektedir (Üçer,1992).